نایلون، نایلکس و سلفون
شاید بسیاری از مردم به تفاوت نایلون، نایلکس و سلفون و انتخاب هرکدام این محصولات برای نیازهایشان آگاهی نداشته باشند و این موضوع برایشان به یک بحث گیج کننده و رایج تبدیل شده باشد. در این مقاله قصد داریم به تمامی این موارد اعم از مفاهیم، کاربرد و فرق‌های نایلون با نایلکس به طور جامع توضیحاتی را ارائه کنیم.
نایلون (Nylon) چیست؟
از دیدگاه تخصصی، نایلون یک ماده ترموپلاستیک ساخته شده از مواد پتروشیمی است. این محصول گروهی از پلیمرهای مصنوعی به نام پلی آمیدهای خطی با وزن مولکولی بالاست.
ویژگی‌ها
نایلون‌ها معمولاً مواد نیمه بلوری و بسیار سختی هستند که در درجه‌های مختلفی وجود دارند، آن‌هایی که معمولاً به عنوان پلاستیک مهندسی ساخته می‌شوند، نایلون 6، نایلون 66 و نایلون 6.12 هستند. این سه نوع نایلون مقاومت خوبی در برابر بیشتر مواد شیمیایی دارند. نایلون‌ها را می‌توان با مواد پرکننده‌ای مانند شیشه یا روغن مخلوط کرد تا جنبه‌های خاصی از عملکرد آنها را افزایش دهد.
مواد اولیه نایلون: نایلون از مواد اولیه پلی اتیلنی سبک یا همان LDPE تشکیل شده است.
ظاهر نایلون: جنس نایلون نرم و انعطاف پذیر بوده و دارای شفافیت و روشنایی است. با دست کشیدن روی نایلون نرمی آن به طور کامل احساس می‌شود و صدای چندانی هم تولید نخواهد کرد اما نایلون برای مصارفی همانند تره بار و میوه فروشی‌ها مناسب نمی‌باشد و می‌توان برای موارد مصرف این نمونه به لباس فروشی‌ها، داروخانه و این دسته از مشاغل اشاره کرد.
کاربرد نایلون
نایلون به دلیل کاربردهای گوناگونی که در فعالیت‌های روزمره زندگی انسان دارد، مفیدترین ماده مصنوعی است. این محصول جزء جدایی ناپذیر زندگی ما انسان‌ها است به طوریکه در انواع صنایع مختلف نفوذ کرده است. از فرش نایلونی منزل، تمیز کردن دندان‌های خود با مسواکی که موهای آن از نایلون ساخته شده، تا ظروف غذاخوری و حتی چتر نایلونی بالای سر شما برای جلوگیری از نور شدید آفتاب یا جلوگیری از باران همگی از نایلون‌ها ساخته شده‌اند.
یکی از رایج ترین موارد استفاده از نایلون در جوراب ساق بلند زنانه یا صنعت جوراب بافی است. از نایلون همچنین به عنوان ماده ای در تولید پوشاک، لباس شنا، شلوار دوزی، چمدان و چتر،برزنت، لباس عروس، پارچه و روتختی استفاده می‌شود. مواردکمتر استفاده شده شامل انواع جلیقه‌ها، چتر نجات و لباس رزمی است.
خواص نایلون
-
- پر زرق و برق
- خاصیت کشسانی عالی
- بسیار قوی
- مقاوم در برابر روغن و بسیاری از مواد شیمیایی
- خاصیت ارتجاعی قابل قبول
- عدم نفوذ آب
- خشک شدن سریع
انواع نایلون
-
- نایلون 6 : توسط Paul Schlack ساخته شده است. این نایلون بوسیله پلیمریزاسیون همراه با باز شدن حلقه تشکیل می‌شود.
- نایلون 510 : از اسید سباسیک و پنتاماتیلن دی آمین بدست می‌آید.
- نایلون 6.1 : با کمک اسید از تجزیه دینیتریل تولید می‌شود.
- نایلون 66 : Wallace Carothers نایلون 66 را با استفاده از آمید به ثبت رساند.
نایلکس (Nylex)
در کشور ما ایران، نایلکس همان فیلم پلی‌اتیلن سنگین است، اما در کشورهای دیگر نایلکس‌ها به این معنا نیستند. نایلکس‌ها از دو جز پلی اتیلن سنگین و پلی اتیلن سبک تشکیل شده‌اند. به دلیل خشکی، ضربه پذیری و نازک بودن این فیلم‌ها و همچنین چقرمگی و شفافیت کمتر در مقایسه با نایلون‌ها، از مقدار 20درصد پلی اتیلن سبک برای افزودن خواص براقی، نرمی و دوخت پذیری بهتر به این محصول استفاده می‌شود.
نایلکس‌ها در ضخامت‌های گوناگونی تولید می‌شوند، این محصولات برخلاف نایلون‌ها دارای سطحی کدر بوده و نور را منعکس نمی‌کنند، از طرفی به سختی قابل تغییر هستند.
اینکه چگونه واژه نایلکس در نامگذاری محصولات پلاستیکی استفاده شد، هنوز پاسخی برای این سوال پیدا نشده است. اما بنابر گفته‌ها و شنیده‌ها این نامگذاری بدلیل نامگذاری فردی به نام آقای منوچهری (موسس شرکت نایلکس) بر روی محصولات خود در سال‌های گذشته صورت گرفته است.
در گذشته بیشتر کیسه‌های زباله و پلاستیک فروشگاه‌ها از پلی اتیلن سبک تهیه می‌شدند، اما امروزه مردم به این کیسه‌های پلاستیکی که برای زباله، حمل و نقل آسان‌تر وسایل و مواد غذایی (شکل زیر) استفاده می‌شوند، نایلکس می‌گویند.
ظاهر نایلکس: جنس نایلکس خشک بوده که باعث می‌شود با دست زدن به آن صدای نسبتا زیادی تولید کند همینطور شفافیت نایلون را نداشته و کمی مات تر است اما این خواص باعث شده که نایلکس قدرت تحمل وزن‌های بسیار بالایی را داشته باشد، به طور مثال تربار‌ها و میوه فروشی‌ها و هر صنفی که دارای محصولات سنگین وزن هستند باید از نایلکس استفاده کنند زیرا به هر میزان هم که وزن محصول بالا باشد نایلکس پاره نخواهد شد و تنها کش می‌آید.
مواد اولیه نایلکس: نایلکس از مواد اولیه پلی اتیلنی سنگین یا همان HDPE تشکیل شده است.
برخی موارد استفاده از نایلکس (Nylex)
-
- سفره‌های یکبار مصرف میز
- کیسه‌های فریزری
- دستکش یکبار مصرف
- کیسه‌های پلاستیکی حمل میوه و مواد غذایی
سلفون ها
ذهنیت عموم مردم درباره کلمه سلفون یک ذهنیت اشتباه و غیر تخصصی است. در بین مردم از سلفون به اشتباه از دو نوع پلاستیک یاد می‌شود که یکی نایلون استرچ بسته بندی و دیگری پلاستیک بسته بندی مواد غذایی است. در ادامه به مفاهیم سلفون و انواع آن به صورت کامل خواهیم پرداخت.
مواد اولیه سلفون: سلفون از مواد اولیه پلی پروپیلن یا همان PP تشکیل شده است.
ظاهر سلفون: این مواد پس از خروج به صورت ذوب شده از قالب دستگاه همراه با آب سرد، شکل می‌گیرند. فیلم یا همان رول‌های سلفون رفتاری شکننده و مستحکمی را از خود نشان می‌دهند. آنها در دمای ذوب بالاتری نسبت به نایلون، نایلکس ساخته شده اند و استحکام بالاتری دارند.
اصطلاح سلفون دو معنی متفاوت در بازار ایران و بازار روز دنیا دارد. اساساً فیلم‌های پلیمری به سه دسته پلیمرهای طبیعی، مصنوعی و سنتزی تقسیم بندی می‌شوند. در بازار داخل، سلفون از فیلم‌های شفاف و شیشه‌ای بر پایه پلی پروپیلن تولید می‌شود که روش تولید این محصول بدین صورت است که پس از خروج ماده مذاب از قالب دستگاه، ماده مذاب به کمک آب سرد، خنک شده و سپس آن را به حالت آمورف تبدیل می‌کنند. تولید سلفون از طریق پلی پروپیلن فرآیندی هزینه‌بر بوده و محصول بدست آمده از این روش ممکن است بعد ازمدتی به رنگ زرد درآید.
نفوذ پذیری کم سلفون در برابر هوا، روغن‌ها، گریس‌ها، باکتری‌ها و آب، آن را به یک گزینه فوق‌العاده برای بسته بندی مواد غذایی تبدیل کرده است. فیلم‌های سلفون در بسته بندی شفاف مواد غذایی و خشکبار و گل، روکش میز و صندلی و پوشش کتاب کاربرد دارند.
فروش سلفون به دلیل گزینه‌ها جدید بسته بندی، از دهه 1960 کاهش یافته است. با این حال، سلفون 100 درصد زیست تخریب پذیر است و این محبوبیت آن را به عنوان بسته بندی مواد غذایی افزایش داده است.بنابراین ، سلفون یک محصول قابل تنفس عالی برای بسته بندی مواد غذایی است که برای ذخیره سازی طولانی مدت مواد غذایی توصیه نمی‌شود زیرا این قابلیت تنفس می‌تواند ماندگاری محصولات غذایی را کوتاه کند.
سلفون گزینه بهتری برای محیط زیست است زیرا بر خلاف کیسه‌های پلاستیکی یا پلی پروپیلن، این ماده در محل دفن زباله کاملاً تجزیه می‌شود.
انواع محصولات پلاستیکی که به عنوان سلفون در بین عموم شناخته می‌شود
- سلفون استرچ چیست؟ این نوع برای بسته بندی آخر پالت‌ها و تولیدات استفاده می‌شود که دارای خاصیت کش سانی و چسبندگی است و باعث حفظ محصول از گرد و غبار و دیگر عوامل خارجی می‌شد. (به اشتباه در بین عموم به سلفون استرچ شناخته می‌شود)
- سلفون حرارتی چیست؟ سلفون حرارتی به دو نوع نایلون شیرینگ و شیرینگ pvc تقسیم بندی می‌شود (پلاستیک حرارتی جمع شونده) ; مثال نایلون شیرینگ: پک‌های ضخیم آب معدنی ; مثال شیرینگ PVC می‌توان به پلاستیک‌های حرارتی کنترل یا سیگار اشاره کرد (به اشتباه و در بین عموم به سلفون شیرینگ حرارتی شناخته می‌شود)
- سلفون بسته بندی مواد غذایی چیست؟ به کلیه سلفون‌های OPP، CPP، متالایز ( BOPP )، صدفی و… که با لمینت روی یکدیگر مقاوم تر می‌شوند سلفون‌های بسته بندی مواد غذایی می‌گویند ; برای مثال سلفون متالایز می‌توان به بسته بندی‌های چیپس اشاره کرد.
تفاوت نایلون و نایلکس و سلفون
نایلون به محصولات ساخته شده از پلی اتیلن سبک و نایلکس به محصولات ساخته شده از پلی اتیلن سنگین گفته می‌شود. سلفون نیز فیلم‌های شفاف و شیشه‌ای هستند که از پلی پروپیلن ساخته می‌شوند.
تفاوت نخست محسوس بین نایلون و نایلکس در درجه نرمی آن‌هاست، درواقع محصولات نایلونی نرم‌تر از محصولات نایلکسی هستند.
تفاوت دوم نایلون و نایلکس در ظاهر آنها نهفته است. در حالیکه محصولات نایلونی ظاهری براق دارند، محصولات نایلکس نسبتاً مات هستند. در زمینه چاپ، برای محصولات نایلونی از چاپ براق استفاده می‌شود، زیرا نتیجه زیباتر به نظر می‌رسد. ولی در چاپ برروی محصولات نایلکس، به دلیل کدر بودن آنها، تفاوت زیادی بین چاپ پی وی سی و براق وجود ندارد با این حال چاپ پی وی سی مقرون به صرفه تر است.
به عنوان تفاوت سوم ، محصولات نایلکس را می‌توان در وسایلی با لایه‌های بسیار نازک یا فوق‌العاده نازک تولید کرد در مقابل محصولات نایلونی در شرایطی هستند که تولید چندین ورقه نایلون به آسانی از یک کیلوگرم از ماده اولیه بدست می‌آیند
یک روش ساده برای تمایز بین نایلون و نایلکس این است که نایلون هنگام مچاله شدن سر و صدای کمی ایجاد می‌کند در حالیکه نایلکس صدای خش خش ایجاد می کند.
سلفون محصولی است که به دلیل گستره دمایی بالا قابلیت استفاده بیشتری نسبت به نایلون و نایلکس را دارد. از طرفی به دلیل تنوع ساختار ظاهری هر یک از این محصولات، از هر کدام در متناسب با ظاهرشان در زمینه‌های جداگانه‌ای استفاده می‌شود. در حقیقت ساختار ظاهری آنها باعث ایجاد این تمایزها شده است.
تفاوت دستگاه نایلون و نایلکس
هیچ تفاوتی بین دستگاه تولید نایلون با نایلکس وجود ندارد، و تنها فرق آن در مواد اولیه است که به خورد دستگاه داده می‌شود، کیفیت دستگاه تولید نیز تاثیر مستقیمی در مقاومت، کشسانی، کدری و قابلیت چاپ پذیری دارد.
در بین عموم نایلون به چه مواردی شناخته شده است؟
نایلون‌های بسته بندی همانند حبوبات، خشکبار، ذغال (برای بسته بندی‌های مواد غذایی کمتر از جنس نایلونی استفاده می‌شود بلکه از مواد اولیه مقاوم تری همانند سلفون opp و یا مواد پلیمری استفاده می‌شود)
نایلون شیرینگ (نایلون بسته بندی حرارتی): بهترین مثال برای این مورد بسته بندی‌های 6 تایی آب معدنی یا نوشابه است که با حرارت بسته بندی می‌شوند.
پلاستیک حبابدار (یک نوع بسته بندی پلاستیکی که برای ضربه گیری و محافظت از محصول مورد استفاده قرار می‌گیرد)
نایلون استرچ (پلاستیکی با ضخامت بسیار پایین و داری خاصیت کشسانی و چسبندگی که بیشتر مورد استفاده صنایع می‌باشد)
نایلون‌های چاپی تبلیغاتی دسته بندی، دسته موزی و دسته تقویت (در بیشتر موارد در پلاستیک‌های دسته دار رکابی از مواد اولیه نایلکسی استفاده می‌شود)
در بین عموم نایلکس به چه مواردی شناخته شده است؟
- نایلکس‌های فریزری
- نایلکس فروشگاهی ( همان دسته رکابی )
- دستکش‌های یکبار مصرف پلاستیکی
- کیسه‌های زباله
چرا برای پلاستیک دسته رکابی از جنس نایلکس استفاده می‌شود؟
طراحی پلاستیک‌های دسته رکابی به نحوه‌ای انجام شده که بتواند کل وزن را بر روی کل پلاستیک تقسیم کند و بتوان بیشترین وزن ممکنه را با آن حمل کرد، جنس نایلکس نیز مقاوم تر و خشک تر از نایلون است که موجب می‌شود کش بیاید اما پاره نشود از همین رو در بیشتر موارد برای این نوع از مواد اولیه نایلکسی استفاده می‌شود.
نایلون نیز به علت جنس نرم بیشتر در موارد همانند پلاستیک‌های تبلیغاتی دسته بندی یا دسته موزی مورد استفاده قرار می‌گرد.
فرق نایلون با پلی استر در چیست؟
این دو مواد کلا با هم تفاوت دارند و مثل این است که بگوییم، فرق کارتن با کاغذ در چیست: خیلی خلاصه نایلون یکی از محصولات پلی اتیلنی است اما پلی استر، پلی استر است اما جفت آنها از مواد اولیه پتروشیمی تولید می‌شوند با کاربردهای کاملا متفاوت.
پلاستیک چیست؟ تفاوت با نایلون و دیگر موارد
نایلون و پلاستیک در اصل یک چیز هستند اما طی گذر زمان به این علت که نایلون در اصل یک برند بود که با توجه به سیاست شرکت تولید کننده این ماده به جای استفاده از نام نایلون به عنوان برند، این نام را به عنوان ماده‌ای که خلق کرده بود نام گذاری کرد.
پلاستیک چیست؟ به کلیه ماده‌های پلیمری همانند پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی الفین، پلی استر، پلی کربنات و… پلاستیک می‌گویند زیرا این ماده قابلیت شکل پذیری به هر شکلی یا محصولی دارد از همین رو انقلابی در صنعت بسته بندی و بسته بندی یکبار مصرف ایجاد کرده که همه روزه در هر لحظه‌ای این ماده در کنار ما است.
تفاوت نایلون و پلاستیک
نایلون یکی از مشتقات محصولات پلی اتیلنی است که خود پلی اتیلن یکی از مشتقات محصولات پلاستیکی است از همین تفاوت بین نایلون و پلاستیک وجود ندارد، بلکه نایلون یا همان HDPE یکی از محصولات پلاستیکی است.
منبع: شمس جاوید اروند، سانی پلاست مهر